Čitate knjigu:

SAZNAJTE VIŠE O BIBLIJI

Biblijska istorija

SADRŽAJ>>

<<Predhodno poglavlje

Sledeće poglavlje>>

Biblijska istorija ima sledeća bitna obilježja:

1.Ona je teistička. Bog je začetnik, suveren i svrha istorije, ujedno i njezin glavni lik. Bog se pojavljuje na samom početku istorijei: » U početku stvori Bog«. Istorija se u Bibliji prikazuje kao Božje djelo, što ne znači da je svaki događaj neposredno Bog izazvao, ali se sve zbiva u skladu s njegovim proviđenjem.

2. Druga osobina biblijske istorije je njena tematičnost. Kroz cijelu biblijsku istoriju, od stvaranja do ranog hrišćanstva, razvija se jedna zajednička tema – Božje otkrivenje čovjeku i postupanje s ljudima, u čemu središnje mjesto ima spasonosni Savez koji Bog sklapa s čovječanstvom. Iako mi možemo za svaku hroniku naći neku njenu zasebnu temu, ona se ne može izdvojiti iz jedinstvene tematike cjelokupne Biblije. Tematičnost podrazumijeva i poučnost: “To se dogodilo nama za primjer” (1Kor. 10,6).

3. Iz prethodnog proizilazi i slijedeća osobina biblijske istorije, a to je selektivnost. Ustvari, svaka je istoriografija nužno selektivna, jer od sveg slijeda zbivanja ističe bitne istorijske događaje koji doprinose promjenama u širem vremenu i prostoru. I Biblija izlaže samo istorijske značajne događaje, ali se radi o sasvim drugim mjerilima istorijskog značenja. Naglašavaju se oni događaji koji imaju utiecaja na Božji odnos i djelovanje spram ljudi, a preskaču se sva zbivanja koja mogu svjetovnom istoričaru djelovati značajno, no nemaju uticaja na sveti Savez Boga i njegovog naroda. Tako imamo prilično detaljno opisane postupke bezbožnog Izriljskog kralja Ahava, za koje bismo gotovo rekli da se tiču prije svega njegovog privatnog života, dok s druge strane Biblija ćuti o njegovoj značajnoj ulozi u pobjedi nad Asircima u bici na Karkaru (853/2 g. pr.Kr.). Iako bi ove druge informacije bile dragocjene svjetovnom istoričaru, biblijski ih istoričar prećutkuje, jer se ne uklapaju u temu o otpadu Sjevernog Izrailja pod vođstvom Ahavovim.

4. Tematska usmjerenost hronika dovodi i do toga da one nisu strogo hronološke. Događaj opisan nakon nekog događaja ne mora biti i hronološki nakon njega. Primjer je izvještaj o Senaheribovoj smrti i Jezekijinoj bolesti. Beleškom o Senaheribovom ubistvu (2. Car. 19,37; isto i Isa. 37,38), koje se odigralo oko 689.g.p.n.e. završava se tema o njegovoj neuspješnoj opsadi Jerusalema (zapravo o Božjem izbavljenju Jerusalema), da bi se tek potom prešlo na pripovijest o Jezekijinoj bolesti (2.Car. 20; isto Isa. 38), koja se odigrava najmanje deset godina prije Senaheribove smrti. Premda ovakav način pisanja nije neprimjeren ni u svjetovnim istorijskim spisima, za Bibliju on predstavlja gotovo redovnu pojavu, što onemogućava neke zapadnjački precizne hronologije (do kojih biblijskim piscima nije ni stalo).

5. Najviše raspravljana odlika biblijske istorije je njena činjeničnost. Mnogi su kritičari proglašavali Bibliju čistom mitologijom, koja iz didaktičnih razloga izmišlja razne događaje. Međutim, bez obzira hoće li ko prihvatiti ili ne istoriju biblijskih hronika, treba jasno istaknuti da biblijski pisac sve opisane događaje tretira kao stvarna zbivanja, a ne kao poučan mit. Svakako, moramo ponoviti da nema svaki tekst u Bibliji doslovno značenje, jer postoje simbolizmi i parabole – zato je zadatak hermeneutike da odvoji doslovne izvještaje od simboličkih, ali nikako ne tako što će se očite hronike proglasiti maštovitim poređenjima. Iako ih današnja nauka ne prihvata istorijskim, činjenica je da Biblija događaje poput stvaranja, pada u grijeh i Hristovog vaskrsenja smatra doslovnim istorijskim zbivanjima. Kada govorimo o činjenicama svakako trebamo razlikovati naučne činjenice, koje se mogu dokazati naučnim metodama, od činjenica vjere, koje ne mogu imati svoje naučne dokaze, no to ih ne čini izmišljotinama.

Tumačenje biblijskih hronika

Načela tumačenja i pravilnih egzegetskih postupaka koja vrijede za cjelokupno Pismo vrijede i za tumačenje hronika. Ipak, postoje određene tačke koje biblijski tumač posebno treba imati u vidu kada se bavi hronikama:

1. Istorijsko zaleđe hronike jednostavno ne smije ostati neshvaćeno. Sva dostupna biblijska i vanbiblijska građa o jednom događaju treba biti pažljivo razmotrena, jer u protivnom tekst može zauvijek ostati tamno mjesto.
2. Razumijevanje događaja mora polaziti od razumijevanja cjelokupne knjige, odnosno njene glavne teme i osnovne teze.
3. Da bi se shvatila tema hronološkog spisa od nenadoknadive je vrijednosti locirati vrijeme nastanka hronike. Pitanje autorstva je sekundarne važnosti, osim u slučajevima kada se on jasno navodi od strane Isusa i apostola. Stoga je mnogo bitnije da shvatimo vrijeme u kojem,  na primjer, nastaje Knjiga o sudijama nego je li nju pisao Samuilo ili grupas anonimnih autora.

<<Predhodno poglavlje

Sledeće poglavlje>>